LỊCH SỬ HÌNH THÀNH NƯỚC MẮM VIỆT NAM

🐟 LỊCH SỬ HÌNH THÀNH NƯỚC MẮM VIỆT NAM

1. Nguồn gốc xa xưa – Dấu ấn từ thời tiền sử

  • Các nhà khảo cổ học phát hiện ra dấu tích sản xuất mắm cá từ khoảng 2.000 – 3.000 năm trước, ở các di chỉ văn hóa Sa Huỳnh (miền Trung) và Đồng Nai.
  • Người Việt cổ ven biển đã biết muối cá để bảo quản lâu dài, có thể coi là tiền thân của nước mắm.
  • Tương đồng với kỹ thuật muối mắm garum của La Mã cổ đại, nhưng hình thành độc lập và bản địa hóa theo điều kiện Việt Nam.

 

Quá trình làm nước mắm Fish sauce

2. Giai đoạn phong kiến – Định hình kỹ thuật truyền thống

  • Trong các triều đại Lý, Trần, Lê…, nước mắm là món gia vị thiết yếu trong bữa ăn của cả dân dã lẫn cung đình.
  • Nước mắm được ghi chép trong sách y học và ẩm thực cổ như Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh.
  • Các làng nghề truyền thống bắt đầu xuất hiện rõ nét từ thời Lê – Nguyễn: Phan Thiết, Phú Quốc, Cát Hải, Sa Huỳnh, Thanh Hóa, Sông Gianh (Quảng Bình)…

Chum sành nước mắm

3. Thời Pháp thuộc – Mắm Việt ra thế giới

  • Người Pháp khi chiếm Đông Dương đã chú ý tới nước mắm Việt vì mùi vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng.
  • Họ từng mang nước mắm Phú Quốc sang Paris để nghiên cứu. Năm 1906, có tài liệu của bác sĩ người Pháp ca ngợi nước mắm là “nước tương của phương Đông, giàu đạm tự nhiên, không thể thay thế”.
  • Nhiều xưởng sản xuất hiện đại hóa theo kiểu Pháp, nhưng phương pháp ủ chượp truyền thống vẫn chiếm ưu thế.

Thuyền đánh bắt cá cơm muối ngay khi vào bến

4. Sau 1945 – Nước mắm trong thời chiến và hòa bình

  • Trong thời kháng chiến, nước mắm vẫn là nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho bộ đội và người dân.
  • Sau 1975, nhiều cơ sở quốc doanh sản xuất nước mắm quy mô lớn, tuy nhiên nước mắm truyền thống vẫn được giữ bởi các hộ gia đình và làng nghề.
  • Thập niên 1990 trở đi, nước mắm truyền thống bắt đầu bị cạnh tranh mạnh bởi nước mắm công nghiệp, gây nên tranh cãi lớn về khái niệm “thật – giả”.

Làm nước mắm thời pháp thuộc

5. Thế kỷ 21 – Hồi sinh giá trị truyền thống

  • Xu hướng người tiêu dùng trở về với “thực phẩm thật”, “không chất bảo quản”, thúc đẩy sự trở lại của nước mắm truyền thống.
  • Các thương hiệu như Phú Quốc, Cát Hải, Thanh Hương, Ngọc Biển Sông Gianh… đang tái xác lập giá trị trong và ngoài nước.
  • Nhiều nhà sản xuất hiện nay đã kết hợp khoa học thực phẩm với kinh nghiệm dân gian, nâng tầm nước mắm từ gia vị thành biểu tượng văn hóa ẩm thực Việt.

https://www.facebook.com/share/1CWx1tks6X/?mibextid=wwXIfr

Bài viết liên quan